Toolbox om veiliger te kunnen werken

Veel voertuigen, machines en gereedschappen werken op diesel. Daarbij komen uitlaatgassen vrij, die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert hier extra op.

Machines en gereedschappen met een dieselmotor produceren uitstoot: DME (dieselmotoremissies). Het gaat om schepen, voertuigen die op de weg rijden, voertuigen die niet op de openbare weg rijden zoals heftrucks, shovels en graafmachines, maar het gaat ook om machines als trilplaten, generatoren, aggregaten, kettingzagen en bladblazers. Gebruikers worden blootgesteld aan DME, maar ook omstanders die zelf geen diesel aangedreven materieel hanteren.

Wat zijn DieselMotorEmissies?

De uitlaatgassen van een dieselmotor bestaan uit drie componenten:

1. Ongebruikte lucht (stikstof N2 en zuurstof O2).
2. Waterdamp H2O.
3. Ongewenste gasvormige en vaste verbrandingsproducten.

Als we praten over dieselmotoremissies (DME), dan bedoelen we de derde categorie: de ongewenste gasvormige en vaste verbrandingsproducten.

Gezondheidseffecten van DME

Blootstelling aan DME kan onder meer leiden tot:

• Irritatie van neus, keel en ogen.
• Hart- en vaatziekten.
• Luchtwegklachten.
• Ontstekingsreacties en longfunctieveranderingen mogelijk samenhangend met COPD en astma.
• Longkanker.
• Blaaskanker.

Vervangingsplicht

Omdat dieselmotoremissies kankerverwekkende stoffen bevatten, moeten maatregelen genomen worden om de blootstelling zo ver mogelijk terug te dringen. Bij voorkeur wordt dit gedaan door de stof of het proces te vervangen door een niet-kankerverwekkende stof of proces. Dit is een wettelijke verplichting. Alleen als het technisch niet mogelijk is, mag afgeweken worden van deze vervangingsplicht.

In geval van DME gaat het bij vervanging vooral om maatregelen zoals het inzetten van elektrisch materieel in plaats van dieselaangedreven materieel (ook al staat daar nog een aggregaat achter). Een dieselheftruck met een lastcapaciteit van 4 ton of minder in binnensituaties moet altijd vervangen worden door een elektrische, LPG-, waterstof- of aardgasaangedreven heftruck (de laatste met een katalysator).

Conclusies

Bij het werken met diesel aangedreven materieel worden medewerkers en omstanders blootgesteld aan ongewenste gasvormige en deeltjesvormige componenten, dieselmotoremissies genoemd. DME bevat kankerverwekkende stoffen. Dit houdt in dat blootstelling waar mogelijk moet worden voorkomen. Wanneer dit aantoonbaar technisch niet mogelijk is, moet blootstelling aan DME zo ver mogelijk worden teruggedrongen.

Wat kun je zelf doen:

• Stel je machines niet tegen de wind op, behalve als het niet anders kan.
• Probeer dieselrook uitstoot te beperken, laat machines daarom niet onnodig draaien! 
• Ga niet constant in de dieselrook staan.
• Als materieel erg veel rook uitstoot, dan moet dit worden gemeld aan de werkplaats, mogelijk is er dan reparatie/onderhoud nodig.